توضیحات
مقدمه:
ایمان به خدای یکتا و راز و نیاز با او از مهم ترین راه های کسب آرامش و شاد زیستن است و مذهب نیز همیشه افراد به ارامش با روش هایی مانند راز و نیاز با خدا، ذکر و دعا، نماز با حضور قلب، کمک به درماندگان، نوازش یتیمان، زیارت بارگاه معصومین، دیدار بستگان، ابراز عشق به خانواده و به جا آوردن صله رحم و. …. همگی مصادیق ایجاد شادی و آرامش در زندگی می باشند و شادی و آرامش برخواسته از این اعمال و عبادات مدام و پایدار است.
از مهم ترین شیوه های تربیت و یادگیری، اعتدال گرایی و دوری و پرهیز از افراط و تفریط که در آیات قرانی سوره اسرا آیات ۲۹ و فرقان آیه۶۷ بیان شده است، می باشد؛”و آنان هستند که هنگام انفاق به مسکینان اسراف نکرده و بخل هم نورزند بلکه در احسان میانه رو و معتدل باشند» و در ارتباط با نماز نیز باید میانه رو معتدل بود، از وضو گرفتن که نباید موجبات اسراف اب را بوجود اورد تا بقیه اعمال و کارهای نماز که باید توجه داشت و از حدا اعتدال خارج نشد. این گونه یاد دهی نماز و آموزش آن به کودکان و نوجوانان باعث شکل گیری یک الوی رفتاری مناسب و معتدل در آنها می گردد. چنانکه لقمان نیز در تربیت فرزند خویش از او می خواهد که”در رفتارت میانه روی اختیار کن و. ..»(لقمان؛۱۹) و در ادامه برای فرزندش به تبیین علت ها و ادای نماز و امر به معروف و نهی از منکر و پیشه گرفتن صبر (لقمان آیات ۱۳ تا ۱۹) اشاره می کند.
نماز به طور خاص برترین شیوه ی عبادت و راز و نیاز با خدا است که ارتباط مستقیمی با تمام اعمال و رفتار انسان دارد و ادای این فریضه ی الهی همه ی اجزای بدن و حتی روح و روان و اعمال گذشته و آینده ی انسان را درگیر می کند. آن چه در ادای نماز توصیه و سفارش شده است همگی با تربیت و رفتار و اعمال انسان ارتباط مستقیم و غیر مستقیمی دارد که می تواند اهمیت و جایگاه نماز را در امر تربیت فرزندان نشان دهد. به عنوان مثال می توان از دستورات تربیتی قرانی- اسلامی زیر نام برد و انها را با دستورات اماده شدن و ادای نماز مطابقت داد و ربط منطقی میان نماز و تربیت را به خوبی مشخص نمود.
نماز یکی از آیات دین الهی می باشد که به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه ی آن در فرآیند اجتماعی شدن، تربیت و آموزش و سیر و سلوک و تقرب به خداوند، بعد از ایمان (الذین آمنوا و یقیمون الصلاه) قرار گرفته است و در مناسبات و تقسیمات اعمال انسانی یک رفتار و عمل روحانی تلقی می گردد که در زیر مجموعه رفتار و تربیت اسلامی، که علم آماده سازی انسان مسلمان برای زندگی دنیا و آخرت و آماده کردن کامل انسان با توجه به اصول بهداشتی، عقلانی، علمی، عقیدتی، معنوی، اخلاقی، اجتماعی، ارادی در پرتو مبانی، ارزش ها و شیوه های اسلامی است، قرار می گیرد و نقش مهمی را در مناسبات انسانی، کنش و واکنش های او بازی می کند.
لذا به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه ی نماز در زندگی و اعمال انسان، هدف این نوشتار، بررسی جایگاه، اهمیت و نقش نماز در مناسبات انسانی و تعلیم و تربیت اسلامی فرزندان می باشد که با بهره از روش تحقیق مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی در کنار منابع قرآنی و روایی مرتبط با نماز و تربیت به توصیف و تبیین موضوع پرداخته شد. نتایج مطالعه و پژوهش نشان داد که نماز و احکام آن ارتباط مستقیمی با ابعاد و مولفه های تربیت صحیح و اسلامی در فرزندان، کودکان و نوجوانان دارد و با آموزش صحیح و اصولی نماز می توان از آن در فرآیند تربیت نیز بهره مند گردید.
نماز یکی از پایه های دین شمرده شده است که به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه ی آن بعد از ایمان (وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ؛ مائده: ۵۵) قرار گرفته است و بعد از اصول دین، اولین و بزرگترین دستور الهى که ستون دین، معراج مومن، نور چشم پیامبر(صلی الله علیه و آله)، سازندهترین اعمال و جلوه شکوه دین که بیانگر اوج بندگى انسان در پیشگاه خدا است، می باشد. نماز آن چنان مهم است که در قرآن ۴۶ بار با تعبیرات مختلف از اقامه آن سخن به میان آمده است. گفته شده است عمده ترین فریضه مذهبی که در فرآیند اجتماعی شدن بسیار موثر می باشد و افکار، اعمال و نگرش و رفتارهای مذهبی کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد، نماز است.
نماز وجه اشتراک همه ی ادیان و نیاز فطری بشر برای نیایش با خدواند است و مهم ترین رکن نیایشی است که در همه ی ادیان توصیه گردیده است در بررسی متون اسلامی اهتمام خاص اسلام به موضوع نماز و آثار آن پدیدار می گردد و جایگاه خاص و مهمی را در رابطه با تربیت و شکل گیری اعمال و الگوهای رفتاری دارد و خداوند تبارک و تعالی نیز در قرآن مجید در این رابطه چنین می فرماید که:” نماز را به پای دار که همانا نماز، اهلش را از هر کار زشت و ناپسند باز می دارد» (عنکبوت: ۴۵).
نماز شیوه ی عبادتی است که احکام آن به گونه‌ای مشخص و بیان گردیده است که رعایت دقیق آداب و اعمال ان اثرات زیادی در حوزه‌های فردی، اجتماعی، فکری، اخلاقی، خانوادگی، روحی و روانی دارد. چرا که نماز و آداب و اصول آن دارای تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر اعمال و رفتار و تربیت کودکان و فرزندان دارد. به گونه ای که می تواند جوابگوی حل بسیاری از مسائل و معضلات اجتماعی و خانوادگی باشد. هم چنین می تواند مانع از بروز کج رفتاری ها و رفتارهای ناپسند شود.
تربیت به شیوه ای اسلامی و بر اساس اصول اسلام با توجه بر نماز و ویژگی ها و اصول و معارف نهفته در آن از شیوه های مهم در تعالی فرهنگ آموزش و تعلیم و تربیت در میان خانواده ها و پرورش فرزندان، کودکان و نوجوانان در نهاد هایی مانند مدرسه و سایر نهادهای اجتماعی می باشد. بنابراین و با توجه به اهمیت و جایگاه نماز در نظام تربیت اسلامی، این پژوهش به دنبال بررسی و واکاوی و توصیف و تحلیل نقش و جایگاه نماز در تربیت اسلامی فرزندان و کودکان و نوجوانان در نهادهای خانواده، مدرسه، دانشگاه و سایر نهادهای اجتماعی می باشد.
فهرست مطالب
مقدمه
خانواده و تربیت اسلامی
معنی و مفهوم نماز.
خانواده و نقش عملکرد آن در تربیت دینی
آثار تربیتی نماز
به نماز کودکان اهمیت بدهیم.
نقش خانواده در تربیت کودکان.
هماهنگی بین خانه و مدرسه در زمینه مسایل آموزشی و تربیتی
نماز واخلاق
چگونه کودکان نمازخوانی داشته باشیم.
تربیت اسلامی
تشویق کودکان به اقامه نماز.
چکیده مطالب
جمع بندی و نتیجه گیری
منابع
هنوز دیدگاهی وجود ندارد.