توضیحات
چکیده:
یکی از فرایض دینی، که برای انسان آثار مثبت و فراوانی دارد، نماز است. نماز مهم‌ترین گام برای تربیت دینی و ایجاد رفـتارهای صحیح است.
در این تحقیق، رابطۀ بین نمازخوانی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بررسی شده و روش تحقیق آناز نوع تـوصیفی و از نوع هم‌بستگی است. جامعۀ آمـاری آن شـامل کلیۀ دانش‌آموزان پسر و دختر دورۀ متوسطۀ شهرستان شیروان در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ است.
تعداد افراد نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی ۱۲۰نفر انتخاب گردیدند. جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته برای تشخیص میزان پایبندی به نماز بوده و از معدل دروس نوبت اول دانـش‌آموزان به نشانۀ پیشرفت تحصیلی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها از روش‌های آمار توصیفی، انواع جداول فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و… روش‌های آمار استنباطی، تحلیل واریانس، ضریب هم‌بستگی پیرسون و آزمون تی استفاده شده است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که بین پیشرفت تحصیلی و نـمازخوانی دخـتران و پسران رابطۀ معنی‌دار وجود دارد.
مقدمه
نماز در ابعاد مختلف وجودی انسان، آثار متعالی تربیتی دارد، به طوری که هیچ عملی را از نظر تأثیرگذاری مثبت، نمی‌توان با آن مقایسه کرد. این آیۀ شریفه که می‌فرماید: «إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» (عنکبوت/۳۵) اثر خارق العادۀ نماز را متذکر می‌شود. انسان از طریق پایبندی به نماز به تدریج، فحشا و منکر، یعنی همۀ اعمال ناپسند، از درشت‌ترین تا ریزترین آن‌ها را کنار می‌گذارد و با توجه به مضمون این آیۀ شریفه «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (طه/۱۴) از آثـار روانـی و روحی و حتی جسمی نماز به حدی برخوردار می‌شود که با آن به نهایت آرامش دست می‌یابد تا جایی که هیچ غم و اندوه و نگرانی و ترس، در زندگی او تجسم پیدا نمی‌کند «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ» (بقره/۲۷۷)، نه ترسی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند. نماز، مؤثرترین نـسخۀ انـسان‌سازی اسـت. انسان‌های خودساخته و تربیت‌شدۀ نماز، جامعه‌ای متعال، با نشاط و پیشرفته تشکیل خواهند داد.
وقتی از اسرار و فلسفۀ نماز از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) پرسیده شد، پاسخی دادند که بخشی از آن چنین است: «نماز موجب رضای خدا و آن راه انـبیا(علیهم السلام) است. نماز بـرای نمازگزار، موجب دوستی فرشتگان، هدایت، ایمان، نور معرفت، برکت در روزی، راحتی بدن، دوری و کراهت شـیطان، سلاحی علیه کـافر، اجابت دعا، قبولی اعمال، توشۀ آخرت، شفیع در مقابل ملک الموت، مونس در قبر، فراش زیرین او در قبر و پاسخ نکیر و منکر و… خواهد بود» (نماز از دیدگاه قرآن و احادیث/۲۰).
طبق فرمایش قرآن، اهل نـماز در بـرخورد بـا شر، دچار جزع و فریاد نمی‌شوند و در برخورد با خیر حسد نمی‌ورزند، حقوق مردم را در امـوال خود دقیقا محاسبه ورعایت می‌کنند، به قیامت ایمان دارند، از عذاب پروردگارمی‌ترسند، بر شهوات خود مسلطاند، حافظ فروج خود هستند، رعایت‌کننده امکانات و حافظ پیـمان خـویش‌اند و… (مـعارج/۱۹ تا ۲۳).
با توجه به نکات فوق که گزیده‌ای ناچیز از آثار فردی و اجـتماعی نـماز است، می‌توان دریافت که بی‌توجهی به ترویج نماز، صدمات جبران‌ناپذیری به دانش‌آموزان وارد می‌سازد. به عبارت دیگر، اگر مربیان و معلمان، امر نـماز را در دانـش‌آموزان نـهادینه نکنند، آنان در زندگی دچار خسران خواهند شد. از طرف دیگر، دانش‌آموز درس‌خوان با پایبندی به نماز بـه عـهد و پیـمان فردی و اجتماعی نیز پایبند می‌شود و نیازی به کنترل بیرونی ندارد اما افرادی که پایـبند بـه نـماز نیستند جز با کنترل بیرونی، آن هم با اکراه چنان ویژگی را به دست نمی‌آورند.
لذا با توجه بـه تـأثیر نماز ایجاد در آرامش روانی افراد به بررسی رابطۀ نمازخوانی و پیشرفت تحصیلی در دختران و پسران پرداخـته می‌شود.
هنوز دیدگاهی وجود ندارد.